Chúa Giêsu hấp hối trong vườn Ghetsemani
Khi kể lại việc Chúa Giêsu cầu nguyện tại núi Ôliu trước khi bị bắt, thánh Luca viết: “Et factus in agonia prolixius orabat – Và trong cơn hấp hối Người cầu nguyện khẩn thiết” (Lc 22,44). Trong thực tế, các tín hữu Việt Nam vẫn thường nói “Chúa Giêsu hấp hối trong Vườn Cây Dầu”. “Hấp hối” thường được hiểu là những giây phút trước khi chết, nhưng ý nghĩa nguyên thủy của từ agonia là tranh đấu (đấu tranh sinh tử giữa sự sống và sự chết). Từ “tranh đấu” ở đây muốn diễn tả việc cầu nguyện của Chúa Giêsu trở thành một cuộc tranh đấu và là tranh đấu với thánh ý Thiên Chúa. Điều này xảy ra khi Thiên Chúa yêu cầu một điều gì đó mà chúng ta không sẵn sàng đón nhận, hoặc chúng ta cảm thấy ngỡ ngàng, khó hiểu.
Kinh Thánh cũng trình bày một trường hợp đấu tranh khác với Thiên Chúa khi cầu nguyện. Đó là trường hợp tổ phụ Giacóp vật lộn với Chúa (x. St 32,23-32). So sánh với Chúa Giêsu cầu nguyện tại núi Ôliu, có thể thấy nhiều điều giống nhau. Cuộc vật lộn của tổ phụ Giacop diễn ra vào ban đêm, phía bên kia con sông Jabbok, Chúa Giêsu cũng cầu nguyện ban đêm, bên kia sông Kedron. Tổ phụ Giacop tách ra khỏi vợ con và các tôi tớ để ở một mình, Chúa Giêsu cũng tách khỏi ba môn đệ thân tín để đi cầu nguyện.
Thế nhưng có sự khác biệt quan trọng giữa hai trình thuật. Tại sao Giacop vật lộn với Thiên Chúa? Theo Sách Sáng Thế, Giacop nói với vị thiên sứ: “Tôi sẽ không buông Ngài ra nếu Ngài không chúc phúc cho tôi” (32,27), tức là cho đến khi Giacop đạt được điều ông mong muốn. Giacop cũng nói với vị thiên sứ: “Xin cho tôi biết tên Ngài” (32,29) vì ông nghĩ rằng nếu ông biết Danh Chúa, ông sẽ mạnh mẽ hơn Esau là người anh ông sắp gặp. Thiên Chúa đã chúc phúc cho ông nhưng không mặc khải Danh Ngài.
Như thế, Giacop vật lộn, đấu tranh với Chúa là để Chúa phải chiều theo ý muốn của ông, còn Chúa Giêsu cầu nguyện (đấu tranh) là để ý chí nhân loại nơi Ngài quy phục thánh ý Thiên Chúa. Ngài phải đấu tranh vì “tinh thần thì nhanh nhẹn, nhưng xác thịt thì yếu đuối” (Mc 14,38).
Câu hỏi đặt ra là: chúng ta giống ai khi cầu nguyện trong những lúc khó khăn, thử thách? Có lẽ chúng ta giống như Giacop, cầu nguyện để thuyết phục Chúa thay đổi ý muốn của Ngài hơn là cầu nguyện để chính chúng ta thay đổi và đón nhận thánh ý Thiên Chúa; chúng ta cầu nguyện để xin Chúa cất thánh giá khỏi mình hơn là để có sức vác thánh giá với Chúa. Ngược lại, chúng ta sẽ giống như Chúa Giêsu nếu trong những thử thách, chúng ta chấp nhận quy phục thánh ý Chúa. Kết quả của hai cách cầu nguyện sẽ rất khác nhau. Thiên Chúa đã không cho Tổ phụ Giacop biết Danh Ngài, nhưng Ngài đã ban cho Chúa Giêsu một Danh vượt trên mọi danh (x. Phil 2,9-11).
Đôi lúc khi cầu nguyện, có một điều gì đó khác thường xảy ra mà chúng ta nên biết để không đánh mất đi cơ hội quý giá. Ấy là khi có sự đảo lộn: Thiên Chúa trở thành người nài nỉ, còn chúng ta thành người được nài nỉ! Bạn cầu nguyện và xin Chúa điều gì đó nhưng khi cầu nguyện, dần dần bạn nhận ra là chính Chúa đang xin bạn điều gì đó. Bạn đến xin Chúa cất khỏi bạn cái dằm trong thân xác, hoặc một thánh giá nào đó, hoặc cho bạn thoát khỏi một công việc, một hoàn cảnh, một ai đó… nhưng rồi bạn khám phá ra chính Chúa đang xin bạn đón nhận thánh giá đó, công việc đó, con người đó.
Một bài thơ của Rabindranath Tagore có thể giúp chúng ta hiểu được phần nào. Có người ăn xin đi gõ cửa từng nhà dọc theo con đường làng. Bỗng xa giá nhà vua xuất hiện ở đàng xa. Người ăn xin nghĩ bụng đây là cơ may cả đời. Anh ta ngồi xuống vệ đường, mở túi ăn xin ra, hi vọng của bố thí sẽ vứt xuống đầy túi. Nhưng rất bất ngờ, xa giá ngừng lại, nhà vua chìa tay ra hỏi: “Ngươi có cái gì cho ta chăng?” Hết sức ngỡ ngàng và bối rối, người ăn xin lục túi, lấy một hạt thóc và trao cho nhà vua. Thật tiếc biết chừng nào vì tối hôm ấy, khi lục lại túi ăn xin, anh ta thấy một hạt thóc bằng vàng! Và khóc tức tưởi vì mình đã không dám cho đi tất cả.
Tại núi Ôliu, Chúa Giêsu cầu xin Chúa Cha cất chén đắng này xa con, nhưng Chúa Cha lại xin Ngài hãy uống cho trọn vì phần rỗi thế gian. Chúa Giêsu đã cho đi, không chỉ một giọt máu nhưng là tất cả, và Chúa Cha đã ban lại cho Ngài một Danh vượt trên mọi danh: “Đức Giêsu Kitô là Chúa – kurios”: Một giọt máu của Ngài cứu cả thế gian.
Cuộc sống của chúng ta cũng có những cơn “hấp hối” nho nhỏ: một cơn bạo bệnh, sự hiểu lầm của người thân, nỗi sợ hãi vì uy tín và danh dự bị đe dọa. Trong tất cả những tình huống ấy, Chúa Giêsu dạy chúng ta phải cầu nguyện. Trong Vườn Cây Dầu, Ngài muốn có các môn đệ thân tín bên cạnh để làm gì? Phải chăng để được nghe những lời an ủi? Không, Ngài muốn họ cùng cầu nguyện với Ngài: “Simon, anh ngủ à? Anh không thức nổi một giờ sao? Anh em hãy tỉnh thức và cầu nguyện kẻo sa chước cám dỗ. Vì tinh thần thì hăng hái, nhưng thể xác lại yếu đuối” (Mc 14,37-38).
Nếu đã cầu nguyện mà không được nhận lời thì sao? Hãy cầu nguyện tha thiết hơn nữa! ““Et factus in agonia prolixius orabat – Và trong cơn hấp hối Người cầu nguyện khẩn thiết” (Lc 22,44). Chúng ta có thể lý sự: Chúa Giêsu cầu nguyện nhưng Chúa Cha không nhận lời! Thưa, có đấy. Câu trả lời của Chúa Cha là sự phục sinh của Chúa Giêsu từ cõi chết, và nhờ đó, cả nhân loại được đón nhận sự sống mới.
