Vào ngày 1/10/2022, một nữ tu Công giáo ở Đông Timor, sơ Guilhermina Marcal, dòng Thánh Canosio, đã được trao giải thưởng nhân quyền Lusofonia 2022 vì vai trò của sơ trong cuộc đấu tranh giành độc lập của quốc gia và vì sự phục vụ của sơ trong việc chấm dứt bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em cũng như các nhóm bị thiệt thòi khác.
Giải thưởng được bắt đầu vào năm 2017 và được trao cho những người thuộc cộng đồng các nước sử dụng tiếng Bồ Đào Nha.
Trong giai đoạn Đông Timor còn bị Indonesia chiếm đóng
Ủy ban trao giải cho biết “không có nghi ngờ gì” về công việc nhân đạo của sơ Marcal kể từ khi Đông Timor vẫn còn bị Indonesia chiếm đóng. Trong khoảng thời gian từ 1986 đến 1999, sơ đã có kinh nghiệm “là chứng nhân trong các hoạt động bí mật, trước kẻ xâm lược Indonesia.”
Uỷ ban cho biết, “Đó là thời điểm mà một hoạt động liên kết mạnh mẽ đã phát triển giữa các tù nhân, trong lãnh thổ Timor hoặc quốc tế. Sơ là người đưa thông tin và liên lạc bí mật giữa Dili và Jakarta, thiết lập liên lạc với nhà tù Cipinang [Jakarta] và các tù nhân chính trị từ Timor.”
“Sơ đã thiết lập các mối liên hệ với Ma Cao, Bồ Đào Nha và Tòa Thánh. Sơ là người mang các bức thư mà các tù nhân ở Cipinang gửi cho Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II”. Uỷ ban cho biết hoạt động của sơ Marcal và nhấn mạnh vai trò quan trọng của sơ trong nỗ lực chấm dứt xung đột đẫm máu ở Timor và trong cuộc đấu tranh giành độc lập. Sơ cũng đã bí mật tham gia các cuộc họp quốc tế ở Timor, Indonesia và ở Roma
Sau khi đất nước được độc lập
Ủy ban cũng mô tả công việc của sơ sau khi đất nước độc lập, trong đó sơ “đào sâu các hoạt động và kinh nghiệm tông đồ của mình và củng cố các mối liên hệ truyền giáo quốc tế, trở thành một quy chiếu đạo đức cho đất nước của mình, trước toàn thế giới.”
Từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2006, Tu viện Canossa ở Balide của sơ đã giúp những người di tản nội địa chạy trốn khỏi các cuộc đụng độ giữa binh lính, cảnh sát và các băng nhóm có vũ trang. Đôi khi sơ làm trung gian giữa các băng nhóm.
Giải thưởng được tặng cho những người mà sơ phục vụ
Sơ Marcal nói với UCA News rằng giải thưởng đã mang lại cho sơ sức mạnh để tiếp tục phục vụ “”những anh chị em của chúng tôi, những người không nơi nương tựa và rất cần sự giúp đỡ của chúng tôi theo nhiều cách” và giải thưởng được dành tặng cho những người mà sơ phục vụ.
Sơ nói, trong bối cảnh hiện tại của Đông Timor, Giáo hội cần tiếp tục “giúp đỡ và nâng cao tiếng nói của những người không được lắng nghe trong xã hội, đặc biệt là trong giới thượng lưu và đấu tranh để những người bình thường không bị xem như là các công cụ đơn thuần trong chính trị.”
Hồng Thủy
