TIN MỪNG (Mt 5, 1-12)
1 Thấy đám đông, Đức Giê-su lên núi. Người ngồi xuống, các môn đệ đến gần bên.2 Người mở miệng dạy họ rằng:
3 “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó,
vì Nước Trời là của họ.
4 Phúc thay ai hiền lành,
vì họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp.
5 Phúc thay ai sầu khổ,
vì họ sẽ được Thiên Chúa ủi an.
6 Phúc thay ai khát khao nên người công chính,
vì họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả lòng.
7 Phúc thay ai xót thương người,
vì họ sẽ được Thiên Chúa xót thương.
8 Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch,
vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa.
9 Phúc thay ai xây dựng hoà bình,
vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa.
10 Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính,
vì Nước Trời là của họ.”
(Bản dịch của Nhóm Phiên Dịch CGKPV)
**************
1. “Phúc thay…”
Trong sách Tin Mừng theo thánh Mát-thêu, lời giảng dạy của Đức Giê-su được tổng hợp thành 5 bài giảng lớn, và bài giảng đầu tiên là Bài Giảng Trên Núi. Bài Tin Mừng chúng ta vừa nghe công bố, mà Truyền Thống Giáo Hội gọi là “TÁM MỐI PHÚC”, là phần đầu tiên của Bài Giảng Trên Núi.
Thấy đám đông, Đức Giê-su lên núi. Người ngồi xuống, các môn đệ đến gần bên. Người mở miệng dạy họ rằng: “Phúc thay…” (c. 1-3a).
Người mở miệng dạy họ rằng: “Phúc thay…”. Như thế, lời đầu tiên của bài giảng đầu tiên, Đức Giê-su ngỏ với đám đông và các môn đệ là “PHÚC THAY…”, thay vì “khốn thay!” hay đưa ra những những cấm đoán, những mệnh lệnh áp đặt, hoặc những lời lên án kèm theo những lời đe dọa.
Tương tự, trong những ngày đầu năm mới, những lời đầu tiên chúng ta trao đổi cho nhau, cũng là những phúc lành: mạnh khỏe, bình an, hạnh phúc, phúc lộc…
Con rắn trong sách Sáng Thế, chương 3, hình ảnh của Ma Quỉ, nói với người phụ nữ: “Có thật THIÊN CHÚA nói: các người KHÔNG ĐƯỢC…” (St 3, 1); trong khi THIÊN CHÚA nói: “các người ĐƯỢC…” (St 2, 16). THIÊN CHÚA, ĐẤNG BAN ƠN, nhưng ma quỉ, và những người tiếp tay cho ma quỉ, ý thức hay không ý thức, lại muốn gieo vào lòng chúng ta hình ảnh của một THIÊN CHÚA CẤM ĐOÁN.
Như thế, Đức Giê-su đến để điều chính hình ảnh lệch lạc về Thiên Chúa, mà ma quỉ đã gieo vào tâm hồn loài người chúng ta, từ thủa ban đầu của sự sống: nơi Đức Giê-su, Thiên Chúa ban ơn, ban lời hằng sống và trao ban chính mình; và Người vẫn ban cho chúng ta mỗi ngày trong Thánh Lễ.
2. Tám mối phúc và căn tính của con người
Chúng ta thường hiểu các mối phúc mà Đức Giê-su công bố là lý tưởng vừa cao vừa khó, mà mỗi người chúng ta phải đạt được để trở nên thánh. Tuy nhiên, các mối phúc không ở bên ngoài chúng ta và cũng ở cách xa chúng ta, bởi vì các mối phúc mà Đức Giê-su công bố diễn tả chính căn tính đích thật của chúng ta, chính niềm khát khao sâu thẳm của chúng ta, chính niềm hạnh phúc bền vững của chúng ta.
– Thật vậy, Đức Giê-su nói: “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó”. Trong thân phận của con người, không ai trong chúng ta cảm thấy tự đủ trong cõi lòng mình; con người đến một lúc nào đó, đều cảm thấy mình nhỏ bé, mỏng manh, chóng qua, nghèo nàn tận căn về mọi phương diện, nhất là lúc mới sinh ra và sắp sửa lìa đời, trả lại sự sống cho Chúa.
– Đức Giê-su nói: “Phúc thay ai hiền lành”. Con người chúng ta vốn là hiền lành, chứ không phải là bạo lực hay mang thú tính; và sự hiền lành này đã được gieo nơi bản tính sâu xa của con người chúng ta; đó là điều mà chúng ta gọi là nhân tính. Bởi vì, con người được dựng nên theo hình ảnh của Thiên Chúa; mà Thiên Chúa thì hiền lành, vì Ngài là tình yêu.
– Đức Giê-su nói: “Phúc thay ai sầu khổ”. Ai trong chúng ta đã không một lần khóc lóc sầu khổ: khóc lóc sầu khổ cho thân phận sinh lão bệnh tử của mình, khóc cho số phận đầy thử thách, tai ương và bất hạnh, khóc và sầu khổ cho người khác, nhất là cho những người thân yêu, cho những người chịu thiệt thòi, bệnh tật, kém may mắn. Đó là kinh nghiệm sầu khổ của nhân loại, của chính chúng ta trong cơn đại dịch.
– Đức Giê-su nói: “Phúc thay ai khao khát nên người công chính”. Và ở trong sâu thẳm của tâm hồn, tất cả chúng ta đều khao khát nên công chính, thay vì ở trong sự bất chính, để có thể đón nhận ơn cứu độ Thiên Chúa ban. Nhưng rốt cuộc thì chính Thập Giá Đức Ki-tô làm cho chúng ta trở nên công chính trước mặt Thiên Chúa, bởi vì chúng ta không thể tự mình làm cho mình trên nên công chính được.
Và cũng như thế đối với các mối phúc còn lại: ước ao trong sạch, hòa bình và công chính. Như vậy, chính thân phận con người của chúng ta, chính căn tính của chúng ta, không thêm và cũng không bớt là một mối phúc, chứ không phải là mối họa hay hình phạt, cho dù chúng ta có một thân phận như thế nào, bất hạnh như thế nào; thân phận của chúng ta là con đường dẫn chúng ta đến điều Chúa hứa ban trong các mối phúc, đó là: Nước Trời, Đất Hứa, ơn an ủi, ơn công chính, lòng thương xót và chính ngôi vị Thiên Chúa. Và để cho chúng ta tin tưởng và xác tín như thế, Đức Giê-su đã sống đến cùng thân phận con người, là chịu đóng đinh trên Thập Giá, để qua đó đi vào sự sống mới, sự sống Phục Sinh của Thiên Chúa Cha.
3. Tám mối phúc và niềm hạnh phúc
Như thế, ngang qua các mối phúc, qua lời nói và hành vi của Ngài, qua cách Ngài sống với Thiên Chúa và với con người, qua cách Ngài tương quan với thực tại, Đức Giê-su dẫn chúng ta về cái chúng ta là. Và cái chúng ta là, chính là một mối phúc. Ngược hẳn với điều loài người chúng ta vẫn nghĩ: điều chúng ta là, là một hình phạt, là một kiếp đọa đầy. Và khi sống các mối phúc, chúng ta được hứa ban: Nước Trời, Đất hứa, An ủi, Lòng thương xót, Thấy Thiên Chúa và Làm con Thiên Chúa.
Vì các mối phúc không phải là những điều xa vời, cao siêu mà chúng ta phải cố vươn tới, nhưng diễn tả bản chất đích thật của con người, cho nên khi sống các mối phúc, ngay bây giờ chúng ta đã có kinh nghiệm niềm vui và hạnh phúc rồi. Thậy vậy:
– Hạnh phúc biết bao, người nghèo khó trong tim, thay vì đầy những quyến luyến, chỉ tìm kiếm những gì thuộc về đời này, tuyệt đối hóa những giá trị chóng qua.
– Hạnh phúc biết bao người hiền lành, thay vì dữ tợn.
– Hạnh phúc biết bao người khóc thương, vì đồng cảm với người khác, thay vì dửng dưng vô cảm.
– Hạnh phúc biết bao người xót thương và bao dung, thay vì dò xét, lên án và không khoan nhượng.
– Hạnh phúc biết bao người có lòng trong sạch, thay đầy những điều nhơ uế.
– Hạnh phúc thay người phục vụ cho công bình và hòa giải, thay vì chuyên làm những điều bất chính và gây hấn.
– Hạnh phúc thay người đi theo Đức Ki-tô vì lòng mến, bất chấp khó khăn và bách hại, thay vì coi mình là trung tâm và chỉ biết sống cho mình.
Như thế, các mối phúc không chỉ nói cho chúng ta về hạnh phúc và phần thưởng Thiên Chúa sẽ ban ở đời sau, nhưng còn mở ra cho chúng ta cả một cách sống mang lại cho chúng ta niềm vui và hạnh phúc ngay bây giờ, vì đó là lối sống phù hợp cách sâu xa với nhân tính của chúng ta.
* * *
Tám Mối Phúc, được Giáo Hội cho chúng ta đọc vào ngày lễ cầu cho người sống đời sống thánh hiến hôm nay, chính là để mời gọi chúng ta hiểu một cách mới mẻ về đời sống thánh hiến:
– Sống đời sống thánh hiến là sống các mối phúc, tương tự như bài Tin Mừng về các mối phúc, được đọc trong ngày lễ trọng kính các thánh nam nữ.
– Đời sống thánh hiến, với 5 chiều kích: cộng đoàn, ba lời khấn và sứ vụ, đó là những ân huệ đặc biệt Chúa ban, để giúp chúng ta sống các mối phúc.
– Và hoa trái Chúa hứa ban khi sống các mối phúc, đã trổ sinh ngay trong đời sống thánh hiến của chúng ta rồi. Đó là trong Đức Ki-tô, được làm con Thiên Chúa và anh chị em của nhau trong gia đình mới là cộng đoàn, là Hội Dòng; đó là kinh nghiệm được ủi an, được nâng đỡ và được thương xót cách đặc biệt; đó là kinh nghiệm về sự hiện diện của Thiên Chúa trong đời sống thiêng liêng và đời sống huynh đệ; và đó là niềm vui, vốn là một trong những dấu chứng hữu hình của chính Nước Trời trong Giáo Hội và thể giới hôm nay.
Vậy, chúng ta cùng tạ ơn Chúa và cầu nguyện cho nhau, nhất là cho những người sống đời thánh hiến: xin Chúa ban thêm cho chúng ta ơn hiểu biết và yêu mến Đức Ki-tô, để chúng ta đi theo Người hơn, trên con đường các mối phúc. Amen.
Lm. Giuse Nguyễn Văn Lộc
